ΤΑΧΥΔΡΟΜΕΙΟ
Massimo Peri
Η ΦΕΓΓΑΡΟΝΤΥΜΕΝΗ ΤΟΥ ΣΟΛΩΜΟΥ
Ένας άγνωστος χ που πρέπει να παραμείνει άγνωστος
[...] κι ἀνεῖ τσ ᾽ ἀγκάλες μ᾽ ἔρωτα καὶ μὲ ταπεινοσύνη,
κι ἔδειξε πάσαν ὀμορϕιὰ καὶ πάσαν καλοσύνη.
Τότε ἀπὸ ϕῶς μεσημερνὸ ἡ νύχτα πλημμυρίζει,
κι ἡ κτίσις ἤτανε ναὸς ποὺ ὁλοῦθε λαμπυρίζει. [...]
Δ. Σολωμός Ο Κρητικός
Η Αφροδίτη, η Παναγία, η ερωμένη, η φύση, η Χάρις, μια ιδέα, μια νεράιδα, ο Έρωτας, η ομορφιά της ζωής, η Ελλάδα; Ποια είναι η Φεγγαροντυμένη; Έναν αιώνα διεξάγεται έντονη συζήτηση για εκείνη που Ο Κρητικός «απιθώνει με χαρά». Ο νεοελληνιστής Μάσσιμο Πέρι ξαναδιαβάζει το υπέροχο ποίημα του Σολωμού με τη συνδρομή και της Ψυχολογίας.
Μελετά τα κείμενα του Σολωμού, τα αυτόγραφα και τα εκδοθέντα. Παρακολουθεί τις διαμάχες σχετικά με αυτά. Συλλέγει απόψεις και ερμηνευτικές προσεγγίσεις παλαιότερες και σύγχρονες. Συγκρίνει με άλλα σημαντικά κείμενα της Ευρωπαϊκής λογοτεχνίας. Ψάχνει την αιτία που ο Κρητικός ασκεί «τέτοια ακαταμάχητη έλξη». Αναδεικνύει μέσα από όλα αυτά μια πραγματικότητα: «Εδώ γίνεται λόγος για κάτι που η κριτική σκέψη αδυνατεί να ορίσει, κάτι που δεν αφορά μόνο τον Σολωμό, αλλά και τον καθένα από εμάς ξεχωριστά».
Ο Κρητικός ενεργοποιεί, τονίζει ο Ιταλός νεοελληνιστής, σχεδόν αυτόματα, δύο οπτικές γωνίες παρακείμενες και αλλεργικές η μία στην άλλη: τη φιλολογία και την ψυχολογία. «Ο Κρητικός αρχίζει να μας λέει κάτι ακριβώς εκεί που οι φιλόλογοι αδυνατούν να βάλουν τάξη, εκεί που οι ψυχίατροι δεν ξέρουν τι να κάνουν».
Για το λόγο αυτό ο Μ. Πέρι επιστρατεύει και τις δύο επιστήμες και κυρίως την αναλυτική ψυχολογία και τον Καρλ Γιούνγκ. Μέσα από εικόνες αρχετυπικές, μιλώντας για τον ήλιο, το φεγγάρι, το θηλυκό ασυνείδητο του άντρα, την άνιμα, μητέρες, ερωμένες, παμπάλαιες παραδόσεις, διαχρονικά σύμβολα και με συγκεκριμένους στίχους ως οδηγούς εξηγεί πως ο Κρητικός συμπυκνώνει ολόκληρο το φάσμα της εσωτερικής μας ζωής.
*
Όσκαρ Ουάιλντ
ΣΑΛώΜΗ
Μονόπρακτη Τραγωδία
Τρίγλωσση έκδοση
με δεκαέξι σχέδια του Όμπρεϊ Μπίρντσλεϊ
Εισαγωγή – Μετάφραση:
Χαρά Σύρου – Θανάσης Τριαρίδης
Επίμετρο:
Θανάσης Τριαρίδης
Ένα από τα εμβληματικότερα έργα της Δυτικής λογοτεχνίας, το σημαντικότερο κείμενο του αισθητισμού για πρώτη φορά σε τρίγλωσση έκδοση.
Ο Όσκαρ Ουάιλντ έγραψε τη Σαλώμη στα γαλλικά το 1891. Σχεδίαζε να την πρωτοπαρουσιάσει στο θέατρο με πρωταγωνίστρια τη θρυλική Σάρα Μπερνάρ, όμως ο υπεύθυνος θεατρικής λογοκρισίας απαγόρευσε την παράσταση λόγω της απεικόνισης βιβλικών προσώπων επί σκηνής. Έτσι το έργο πρωτοκυκλοφόρησε το 1883, σε γαλλική έκδοση. Ένα χρόνο μετά εκδόθηκε και στα αγγλικά. Τη μετάφραση έκανε σε πρώτη μορφή ο Άλφρεντ Ντάγκλας, ένα μοιραίο πρόσωπο στη ζωή του Όσκαρ Ουάιλντ, και τη διόρθωσε ο ίδιος ο συγγραφέας. Στο θέατρο ανέβηκε, τελικά, στο Παρίσι το 1886, όταν ο Ουάιλντ, έχοντας κατηγορηθεί για ομοφυλοφιλία, βρισκόταν σε αγγλική φυλακή.
Από τότε μέχρι και σήμερα η Σαλώμη γοήτευσε, ενέπνευσε, άσκησε τεράστια επίδραση σε πολλούς και σημαντικούς καλλιτέχνες. Από τον Ρίχαρντ Στράους που χρησιμοποιώντας την σαν λιμπρέτο δημιούργησε μια από τις σημαντικότερες όπερες στην ιστορία της κλασικής μουσικής μέχρι πρόσφατα τον Νικ Κέιβ και τον Αλ Πατσίνο.
Ολόκληρος ο 20ός αιώνας επανέρχεται συνεχώς στη Σαλώμη για να καταγράψει (ή και να επαναδιατάξει) τους όρους της πρόσληψης του ζεύγματος έρωτα και θανάτου. «Είναι ένα έργο θαυμάσιο – είναι δηλαδή ένα έργο που το θαύμα αποκαλύπτεται στις αισθήσεις μέσω των λέξεων», τονίζουν οι μεταφραστές του, Χαρά Σύρου και Θανάσης Τριαρίδης. Επιθυμία, προσδοκώμενη ηδονή, αυτοθυσία, εκδίκηση, θάνατος: το «αιμορραγικό διαμάντι του Ρομαντισμού».
Η έκδοση περιλαμβάνει και το γαλλικό και το αγγλικό κείμενο δίνοντας τη δυνατότητα στον αναγνώστη να ελέγχει κάθε μεταφραστική επιλογή και να εμβαθύνει σε αυτή. Συνοδεύονται από πρόλογο, επίμετρο, χρονολόγιο, φωτογραφίες και τις 16 εικόνες που έφτιαξε για την πρώτη αγγλική Σαλώμη ο Όμπρεϊ Μπίρντσλεϊ που ο Έρνστ Γκόμπριτς στο Χρονικό της Τέχνης χαρακτηρίζει ως ένα από τα σπουδαιότερα εικαστικά έργα όλων των εποχών.
*
Idea Vilariño
ΤΟ ΑΝΘΟΣ ΤΗΣ ΣΤΑΧΤΗΣ
Νυχτερινά, ερωτικά και άλλα ποιήματα
Εισαγωγή-Επιλογή-Μετάφραση-Επίμετρο:
Έλενα Σταγκουράκη
«Η ποίηση μου είμαι εγώ», έλεγε η Ιδέα Βιλαρίνιο. Από την έκδοση της πρώτης κιόλας ποιητικής συλλογής της, το 1945, η Βιλαρίνιο είχε αναγνωριστεί ως μία από τις σπουδαιότερες φωνές της ισπανικής ποίησης και ήταν ζωντανός θρύλος στην πατρίδα της, την Ουρουγουάη. Η μοναξιά της, οι έρωτες της, η πολιτικής της δραστηριοποίηση, το ήθος της εξύφαναν έναν ιστό αδιαχώριστο από τους στίχους της.
Η Ιδέα Βιλαρίνιο γεννήθηκε το 1920 στο Μοντεβιδέο. Με πατέρα αναρχικό ποιητή και μητέρα καθολική μεγάλωσε σε μια οικογένεια με ευρύτερη καλλιέργεια. Σπούδασε μουσική και φιλολογία και εργάστηκε ως καθηγήτρια. Ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένη για πολιτικά και κοινωνικά ζητήματα, όπως δείχνουν και τα ποιήματά της για τον Τσε ή για διάφορα παγκόσμια γεγονότα, παραιτήθηκε το 1973 εξαιτίας της επιβολής δικτατορίας στη χώρα της. Συνέχισε να δουλεύει ως κριτικός λογοτεχνίας και μεταφράστρια και βραβεύθηκε για την απόδοση στα ισπανικά πολλών έργων του Σαίξπηρ. Όμορφη, δραστήρια, δημοφιλέστατη πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής της μόνη. Ο έρωτας όμως σημάδεψε τη ζωή της και η παθιασμένη και θυελλώδης σχέση της με τον επίσης Ουρουγουανό συγγραφέα Χουάν Κάρλος Ονέτι υπήρξε πηγή έμπνευσης για πολλά από τα ωραιότερα ποιήματά της.
Έρως και Θάνατος συνιστούν θεμελιακές εμμονές της ποίησης της.
«Βιώνω τα πάντα με ένταση, τον έρωτα, τον πόνο, την ευτυχία, την αγάπη για τον κόσμο, αλλά και την αγανάκτηση, την περιφρόνηση, την επιθυμία του θανάτου. Γράφω ευρισκόμενη στο αποκορύφωμα αυτών των συναισθημάτων, γι' αυτό και ό,τι εκφράζω είναι δυνατό σκληρό ή συγκινητικό».
Στην ποίησή της η Βιλαρίνιο παραδίδεται ολοκληρωτικά και άνευ όρων, «δίνει τα πάντα, δίχως να κρατάει τίποτε για τον εαυτό της», είχε πει ο σπουδαίος Αργεντίνος ποιητής Χουάν Χέλμαν. Ο ακαδημαϊκός και γνωστός στον ισπανόφωνο κόσμο κριτικός λογοτεχνίας Αντόνιο Μουνιόθ Μολίνα συμπληρώνει: «Διαβάζοντας τα ποιήματα της Ιδέα Βιλαρίνιο καθένας νιώθει να διαβάζει τον εαυτό του - τα μάτια, το δέρμα, οι εξομολογήσεις είναι τα δικά μας»
*
Από τον Αντιπέρατο μέχρι την Παναγία,
Από το Εικοσιτέσσερα μέχρι το Μηδέν ένα,
Από τη Χέλατρο μέχρι τον Άγιο Μάμα.
Από του πάθους τον σκοπό μέχρι και τη σφαγή σου.
Οι ενότητες και τα περιεχόμενα ποιήματα :
ΠΟΛΥΩΝΥΜΟ
Η στεργιά της Κάσου
Πολυώνυμα
Ομώνυμα
Με λάθος λέξεις
Δυσκολίες εργαζομένου
Αιγαίο
Λογική λατρεία
ΩΡΟΣΚΟΠΙΟ
Ενθύμι
Διγένεια
Ευλογία
Ωροσκόπιο
Προσόμοιο
Ήττα του ύμνου
ΤΟ ΑΣΜΑ ΤΗΣ ΠΙΣΣΑΣ
Ανάδοση
Το ποίημα της ασφάλτου
Ανάλυση
Throw away culture
Καιρός
Ακινησία
ΜΙΚΡΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ
Ερωτήσεις
Κοσμητικά ρήματα
Μεταξύ
Στη Σκάλα
Μαρία Παράσχου
Του μικρού μας κόσμου
Υάλωση
Μετρημένα
ΠΡΑΓΜΑΤΑ
Α΄
Β΄
Γ΄
ΑΝΑΛΗΨΕΙΣ
Εν πορεία
Η κατάθεση της ζωής
Αναλήψεις, Α'
Αναλήψεις, Β'
Αναλήψεις, Γ'
Η κοινότητα των συλλαβών
Πνέουσα
Στη θέση της άρσης
ΤΟ ΡΑΓΙΣΜΕΝΟ ΝΕΡΟ
ΜΕΣΩΡΙΟ
ΤΩΝ ΟΡΟΠΕΔΙΩΝ
ΤΟ ΜΑΚΡΙΝΟ ΡΟΔΟ
Ο Λάμπης Καψετάκης γεννήθηκε στο Ηράκλειο Κρήτης το 1951. Σπούδασε ελληνική φιλολογία στη Φιλοσοφική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (Τμήμα Βυζαντινών και Νεοελληνικών Σπουδών - Νεότερο). Έλαβε από τη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Κρήτης τίτλο μεταπτυχιακών σπουδών στη νεοελληνική φιλολογία. Εργάστηκε ως εκπαιδευτικός στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Κείμενά του έχουν δημοσιευθεί σε συλλογικούς τόμους, στον περιοδικό και ημερήσιο Τύπο. Σημαντικό έργο του φιλολογικής έρευνας ο τόμος "Σαν πρώτα ..." κριτικά - βιβλιογραφικά για το έργο των Στυλιανού Αλεξίου & Μάρθας Αποσκίτη, Ηράκλειο 2015.
.jpg)
