ΓΙΩΡΓΗΣ ΜΑΝΟΥΣΑΚΗΣ

ΓΙΩΡΓΗΣ ΜΑΝΟΥΣΑΚΗΣ

Γεννήθηκε το 1933 στα Χανιά. Με την έναρξη του Ελληνοϊταλικού πολέμου του 1940-41 η οικογένεια τού Γιώργη Μανουσάκη μετοίκησε στο Βαρύπετρο, το χωριό του πατέρα του, όπου έμεινε και στο μεγαλύτερο μέρος της κατοχής. Εκεί έζησε την εισβολή των Γερμανών και το φόβο από τις εκτελέσεις στα γύρω χωριά, που ακολούθησαν την κατάληψη της Κρήτης. Συνάμα γνώρισε από κοντά τον αγροτικό κόσμο της κρητικής υπαίθρου.
    Ο αιφνίδιος θάνατος του πατέρα του το 1948, μπροστά του, και το οικογενειακό πένθος, κατά τα κρητικά έθιμα της εποχής, άφησαν βαθιά ίχνη στην ψυχή του.
    Τελειώνοντας το Α΄ Γυμνάσιο Αρρένων στα Χανιά, φοίτησε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Μετά τη στρατιωτική του θητεία, ξαναγύρισε στη γενέτειρά του, όπου υπηρέτησε ως φιλόλογος καθηγητής επί 26 χρόνια στη Μέση Εκπαίδευση. Παραιτήθηκε το 1986 με το βαθμό του γυμνασιάρχη. Το 1974 παντρεύτηκε τη φιλόλογο Αγγελική Καραθανάση κι απέκτησαν τρία παιδιά. Επέλεξε να ζήσει για όλη τη ζωή του στα Χανιά, όπου και άφησε την τελευταία πνοή του στις 9 Φεβρουαρίου 2008, στο νοσοκομείο της πόλης, ύστερα από βαρύ εγκεφαλικό επεισόδιο.
    Συμμετείχε ενεργά για πολλά χρόνια, άλλοτε ως γραμματέας κι άλλοτε ως αντιπρόεδρος, στο διοικητικό συμβούλιο του Φιλολογικού Συλλόγου Χανίων Ο Χρυσόστομος. Συμμετείχε επίσης ως μέλος στην καλλιτεχνική επιτροπή της δημοτικής Πινακοθήκης Χανίων. Υπήρξε ενεργό μέλος του διοικητικού συμβουλίου του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών και Μελετών "Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος" μέχρι το θάνατό του. Ήταν επίσης εκλεγμένο μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων από το 1993.
    Συμμετείχε ως εισηγητής σε δεκάδες εκδηλώσεις, σε παρουσιάσεις βιβλίων, σε συνέδρια και σεμινάρια φιλολογικού, λογοτεχνικού και ιστορικού περιεχομένου στην Κρήτη, στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη.

    Πρωτοδημοσίευσε κείμενά του στο μαθητικό περιοδικό του Α΄ Γυμνασίου Αρρένων Χανίων «Κλασσική Πνοή» το 1950, αλλά επίσημα πρωτοπαρουσιάστηκε στη λογοτεχνία το 1952, μ’ ένα διήγημά του στο αθηναϊκό περιοδικό «Πνευματική Ζωή». Από τότε δημοσίευσε διηγήματα, ποιήματα, ταξιδιωτικές εντυπώσεις, μελετήματα και δοκίμια σε περιοδικά κι εφημερίδες των Χανιών και των Αθηνών. Υπήρξε τακτικός συνεργάτης της χανιώτικης εφημερίδας «Κήρυξ», όπου δημοσίευε επιφυλλίδες από το 1961 ώς το 1965 καθώς και συνεργάτης του περιοδικού Περιηγητική (δεκαετία 1960).


ΠΟΙΗΣΗ
1. Μονόλογοι (Χανιά, 1967)
2.Το σώμα της σιωπής (Χανιά, 1970)
3.Τρίγλυφο (Ολκός, 1976)
4.Ταριχευτήριο πουλιών και άλλα ποιήματα (Οι Εκδόσεις των Φίλων, 1978)
5. Χώροι αναπνοής, ένα τρίπτυχο (Πρόσπερος, 1988)
6. Άνθρωποι και σκιές (Αστρολάβος/Ευθύνη, 1995)
7. Στ' Ακρωτήρια της ύπαρξης (Γαβριηλίδης, 2003)
8. Σπασμένα αγάλματα και Πικροβότανα (Γαβριηλίδης, 2005)
9. Τα Ποιήματα 1967-2007, Τόμος Β΄ Ανέκδοτα - Αθησαύριστα. Φιλολογική επιμέλεια - Επιλεγόμενα Αγγελική Καραθανάση - Μανουσάκη (Γαβριηλίδης, 2013)


ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ
1. Η Κρήτη στο λογοτεχνικό έργο του Πρεβελάκη, λογοτεχνικό κριτικό δοκίμιο, (Οι Εκδόσεις των Φίλων, 1968)
2. Οδοιπορικό των Σφακιών, ταξιδιωτικό,(Κέδρος, 1980 και 2η έκδοση με προσθήκη φωτογραφιών Μίτος 2002), Κρατικό Βραβείο Ταξιδιωτικών Εντυπώσεων
3. Η μαντάμ Ορτάνς και τα τέσσερα λογοτεχνικά πορτραίτα της, λογοτεχνικό δοκίμιο, (Περ. Έρεισμα, Χανιά 1996)
4. Ένα κρανίο καρφωμένο στο κιγκλίδωμα τριανταδύο μικρά πεζά, (Οι Εκδόσεις των Φίλων, 1999)
5. Όταν το πέλμα μας εταίριαζε με το χώμα, χρονικό,(Φιλολογικός Σύλλογος «Ο Χρυσόστομος», Χανιά, 2000).Αναφέρεται στα παιδικά του χρόνια κατά τον πόλεμο και την κατοχή
6. Ο εθελοντής, μυθιστόρημα(Κίχλη, 2008). Αναφέρεται στην ιστορική περίοδο 1912-1940.


ΙΣΤΟΡΙΚΑ
1. Βασίλης Χάλης, ο Θερισιανός αγωνιστής (1785-1846), μονογραφία, Χανιά 1971.
2. Κρητικές επαναστάσεις (1821-1905), Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών και Μελετών "Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος", Χανιά 2004.
3. Εισαγωγή με τίτλο "Ένας κόσμος σε δυναμική πορεία" στο λεύκωμα φωτογραφιών Η Κρήτη στις αρχές του αιώνα μας [του 20ου] (φωτογραφικό πανόραμα από το αρχείο του Περικλή Διαμαντόπουλου), Υπ. Πο. και Φιλολογικός Σύλλογος Χανίων "Ο Χρυσόστομος, Αθήνα 1988, σελ. 11-24.
4. Εισαγωγή με τίτλο "Η Κρήτη στα χρόνια του μεσοπόλεμου" στο λεύκωμα φωτογραφιών Κρήτη / Crete από το φωτογραφικό αρχείο του μουσείου Μπενάκη, αρχείο Boissonas, Εκδόσεις Θυμέλη/Μπανούσης, Αθήνα 2001, σελ. 33-45.
Έχει δημοσιεύσει πλήθος κριτικών και λογοτεχνικών δοκιμίων σε διάφορα περιοδικά και αφιερωματικούς τόμους για ποιητές και πεζογράφους.
Όλα τα βιβλία του βρίσκονται στην Εθνική Βιβλιοθήκη και σε άλλες μεγάλες δημόσιες και δημοτικές βιβλιοθήκες.
Μεγάλο μέρος του λογοτεχνικού έργου του (Διηγήματα, Ταξιδιωτικά, δοκίμια σχετικά με την ποίηση και την πεζογραφία) παραμένει ανέκδοτο στο αρχείο του.


ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ
Ποιήματά του μεταφράστηκαν και δημοσιεύτηκαν σε ανθολογίες, περιοδικά και εφημερίδες στη Δυτική Γερμανία, Ολλανδία, Ρουμανία, Ουγγαρία, Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, Πολωνία, Ρωσία, Γαλλία, Ισπανία και Τουρκία. Επίσης, η μελέτη του "Τα πρόσωπα του Καπετάν Μιχάλη. Μια καζαντζακική ανθρωπολογική κλίμακα", δημοσιευμένη στα «Τετράδια Ευθύνης», τ. 3, 1977, έχει μεταφραστεί στα αγγλικά με τον τίτλο "The characters in freedom or death: A Kazantzakean anthropological scale" και έχει δημοσιευθεί στο περιοδικό The Charioteer: An annual of modern greek culture, (Νέα Υόρκη, 1980-1981).


ΒΡΑΒΕΙΑ
1977 Βραβείο Καζαντζάκη για το ώς τότε έργο του.
1981 Κρατικό βραβείο ταξιδιωτικών εντυπώσεων για το βιβλίο του Οδοιπορικό των Σφακιών.